Stanford Üniversitesi’nde Psikoloji Profesörü olan Carol Dweck başarıya giden yolun en önemli belirleyicisinin kendimize olan inancımız olduğunu söylüyor. Dweck bu durumu açıklamak adına iki kavrama değiniyor: varlık özteorisi (fixed mindset) ve gelişim özteorisi (growth mindset)
- Varlık Özteorisi: Başarının kaynağı olarak doğuştan gelen yetenekleri görmek.
- Gelişim Özteorisi: Yeteneklerin efor ile gelişebileceğine inanmak, başarının kaynağı olarak çabayı görmek.
Doğuştan gelen yetenekler ne kadar önemli olsa da, Dweck’e göre, gelişim özteorisine sahip olmak başarılı olmanın temelini oluşturuyor.
Peki bu farkın nedeni ne?
Varlık özteorisine sahip insanlar, başarılı olmanın koşullarını daha ‘kalıcı’ görüyorlar. Kendileriyle ilgili bu görüş değişim ve gelişimi zorlaştırıyor. Bu insanlar genellikle daha az çaba harcıyorlar ve başarısız olduklarında da genellikle yeniden denemekten vazgeçiyorlar. Öte yandan gelişim özteorisine sahip insanlar, enerjilerini öğrenmeye ve denemeye daha çok ayırabiliyor. Başarısızlık yaşadıklarında çabalamaya devam edebiliyorlar. Peki gelişim özteorisine sahip değilseniz? İyi haber; hiçbir şey için geç değil. Dweck zihin yapınızı değiştirebileceğinize inanıyor:
Gelişim özteorisini benimsemek için uygulanabilecek adımlar:
- Mükemmel olmak zorunda olmadığınızı kabul edin, herkes gibi sizin de kusurlarını ve hatalarınız olabilir.
- Hedefinize giden yoldaki zorlukları iyi değerlendirin. Bu zorluklardan kaçmayıp, kendini geliştirme fırsatı olarak görmeye çalışın. Zorluklarla mücadele ettikçe daha önce fark etmediğiniz becerilerinizi de keşfedebilirsiniz!
- Kendinizi yargılama biçiminizi değiştirin. İç sesiniz kendinizle ilgili sıklıkla olumsuzsa bunu fark edin.
- Yapıcı eleştirilere kulak verin. Eleştirilmek genellikle hoşumuza gitmese de bazen bize fark etmediğimiz bakış açıları kazandırabilir.
- Başkalarının hatalarından da ders çıkartın. Böylelikle, her şeyi sıfırdan yapmak zorunda kalmazsınız ve hata ihtimaliniz azalır.
- Sürece odaklanın, hata yaptığınızda vazgeçmeyin ve denemeye devam edin.
- Gerçekçi olun. Yeni bir şey öğrenmek, bir beceri geliştirmek zaman alır. Gerçekçi hedefler koyarak ilerleyin.
Tabii ki başarının tek kuralı kendinize inanmak değil, ama doğru ve motive eden bir zihin yapısı bu yoldaki diğer adımları da atmanızı kolaylaştıracaktır. Siz de hedeflerinize ulaşmak için çaba harcamaktan vazgeçmeyin!
