Yeryüzü sanatı (Land art) çöl, dağ, deniz gibi farklı yeryüzü şekillerinde doğanın kendisine şekil vererek üretilen sanat dalıdır. Arazi sanatı da denen bu akım kaya, toprak, yaprak, kum, kil, buz gibi doğada bulunan malzemelerden farklı formlar oluşturulmasıyla gerçekleştirilir.
Yeryüzü sanatında eserler genellikle doğada, üretildikleri arazide kalırlar ve görselleri sanat müzelerinde sergilenir. Ama zaman zaman sanatçılar bu doğal malzemeleri sergi alanlarına getirip eserlerini orada da üretirler.
Yeryüzü sanatı 1960-70’li yıllarda Amerika’da ortaya çıktı. Sanatçılar, insan-doğa ilişkisini ve doğa tahribatını yansıtmak ve sanatın mekan-zaman gibi kısıtlamalarını kaldırmak amacıyla yeryüzü sanatına yöneldiler. En bilinen eserlerden biri Robert Smithson’ın 1970’lerde Utah’da yaptığı Spiral Jetty’dir. Smithson Büyük Tuz Gölü’nde, çevresinden toplanan 6000 tonluk bazalt, kaya ve kum gibi malzemelerle spiral şeklinde bir eser oluşturdu. Yıl içinde üstünde biriken tuz miktarı değiştiği için eserin görüntüsü de değişir. Eseri görmek isterseniz buradan inceleyebilirsiniz.
Amerika’da başlayan bu akım kısa sürede diğer ülkelere de yayıldı. Richard Long, Nancy Holt, Walter de Maria, Michael Heizer gibi isimler dünyanın farklı yerlerinde akımın önemli temsilcileri oldu. 2007- 2009 yılları arasında, Avustralyalı sanatçı Andrew Rogers 7 kıta ve 13 ülkede toplam 48 eser üreterek dünyanın en büyük yeryüzü sanatı projesini gerçekleştirdi.
Ülkemizde ise bu sanat 2000’li yıllarda gelişmeye başladı. Bu alanda Mehmet Ali Uysal, Ayşe Erkmen, Mehmet Kavukçu, Cengiz Tekin ve Elçin Ekici gibi sanatçılarımız eser veriyor. Daha fazla arazi sanatı örneklerini buradan inceleyebilirsiniz.
Kaynak: TATE, arthistory.net
Görsel Kaynak: architecturaldigest.com
