Kasım ayı itibarıyla, pandemi sebebiyle yeniden yoğun önlemler alınmaya başlandı. Pandemiye karşı alınan tedbirler kapsamında, evde kalınmaya başlanan ilk dönemde pek çok insan kendini evde yeni tarifler denemeye adamıştı. Peki, neden herkes bir anda mutfakta harikalar yaratmanın peşine düştü?
Amerikan Psikoloji Derneği’nden Vaile Wright yemek pişirmenin iyi bir dikkat dağıtıcı olduğunu ifade ediyor. Aynı anda dokunma, tat, koku gibi birbirinden farklı duyulara hitap eden bu aktivite sırasında başka bir şeye odaklanmak pek de mümkün olmayabiliyor.
Ev işi yapmak, yemek pişirmek gibi işler kaygı ve depresyon semptomlarını azaltabiliyor. Uzmanlar bunun nörolojik açıklamaları olduğunu belirtiyor. Zihnimiz strese neden olabilecek bir durumla karşılaştığında amigdala adı verilen korku-kaygı gibi duyguları oluşturan beyin bölgesi aktive oluyor. Bu beyin bölgesi aktive olduğunda, kalp atışı ve nefes alışverişimizi de etkileyebiliyor. Sakinleşmemizi ve amigdalanın bu aktivitesinin kontrol altında tutulmasını ise beynimizin ön kısmında bulunan prefrontal korteks sağlıyor. Prefrontal korteks bu yoğun duyguları kontrol edemediğinde aşırı kaygı, sürekli düşünme, belli bir düşüncede takılı kalma gibi olumsuz ve yoğun duygular yaşanabiliyor. Prefrontal korteksin işini yapabilmesi için uygulanabilen çeşitli yöntemler var. Örneğin nefes egzersizleri ya da son zamanlarda sıklıkla duyduğumuz bilinçli farkındalık -mindfulness- gibi. Tabii sakinleşmemizi kolaylaştıran tek aktivite bunlar değil. Bulaşık yıkamak, sebzeleri kesmek veya yemeği karıştırmak gibi sürekli tekrar içeren basit işler meditasyon benzeri bir etki yaratıyor ve zihni sakinleştiriyor.
Yemek ve ev işleri “kontrol edebilme” hissimizi artırıyor. Kaygının en temel nedenlerinden biri belirsizlik. Yemek yapma süreci tamamen bizim kontrolümüzde olan bir aktivite olduğu için belli bir süreliğine de olsa bu belirsizlik durumundan bizi kurtarabiliyor. Bu kontrolün yanı sıra yemek yaptığınızda sonunda bir ürün elde etmiş ve bir şey başarmış da oluyorsunuz.
Aynı zamanda yemek yapmak, temizlik yapmak gibi aktiviteler sosyal medya gibi anlık haber alabilme sistemlerinden uzaklaşmamızı sağlıyor. Hamur yoğururken telefona bakmak oldukça zor değil mi?
Pandemiden önce bile aslında “mutfak terapisi (culinary therapy) denilen bir yöntem kaygı ve yas gibi durumlar için bir terapi yöntemi olarak kullanılmaya başlanmıştı. Örneğin Julie Ohana Culinary Art Therapy adını verdiği bir terapi yöntemi ile danışanlarının stresi kontrol etmelerine ve özgüvenlerini geliştirmelerine yardımcı oluyor. Columbia Üniversitesi’nden psikiyatri profesörü Philip Muskin ise “yemek pişirmenin son derece rahatlatıcı etkileri olduğunu, geçmiş ya da geleceği bir kenara bırakıp “anda olma”yı deneyimlettiğini söylüyor.
Bir dahaki sefere kendinizi kötü hissettiğinizde biraz yemek yapmaya ne dersiniz?
