Hem çalışma hem de kişisel hayatımızda zaman zaman gelişen kriz durumlarına karşı yavaş yanıtlar verebiliyor, durumumuz ya da uyguladığımız yöntemlerle ilgili değişikliğe gitmekte geç kalabiliyoruz.
Örgütsel psikolog Adam Grant gerçekleştirdiği bir Ted Talk'ta bu konuyu irdeliyor.
Adam Grant bu durumu duymuş olabileceğiniz bir örnek üzerinden açıklıyor: Kurbağayı kaynar suya atınca hemen zıplayarak kaçar ancak su yavaşça ısınıp kaynarsa zıplamaz ve ölür. Adam Grant’e göre bu hikayede kurbağanın ana sorunu, durumu yeniden düşünme yeteneğinin olmamasıdır, iş işten geçene kadar ılık suyun bir tuzak haline geldiğini fark etmez.
Adam Grant benzer bir durumun insanların kriz anlarında verdikleri karşılıklarda da görülebileceğini ifade ediyor. Pandemi, iklim sorunları gibi evrensel olarak yaşadığımız krizleri ele aldığımızda tüm dünyanın öngörülü davranamadığını ileri sürüyor.
Bu durum kendi hayatımızla ilgili daha basit kararlar için de geçerli. Genellikle insanlar belli bir konuda başarılı olduklarında ve belli bir yol kat ettiklerinde o konuda hata yapabilecekleri ile ilgili algıları köreliyor. Hatta bir konuda ne kadar iyiysek, o kadar “hata yapıyor olamam” düşüncesi artıyor. Her zaman doğru yolda olduğumuza dair kendimizi ikna ederiz. Bu da krizleri ya da hataları fark etmeye engel olur :)
Şimdiye kadar harcanmış zaman, para ve diğer kaynakların doğruluğuna aşırı bağlanmak hem iş hayatında hem de kişisel hayatımızda hatalara yol açabiliyor. Hatalı olduğumuzu ve zamanımızı boşa harcamış olabileceğimizi kabul etmek tabii ki zor. Bu nedenle kendimize, “eğer daha fazla denersem işler düzelebilir” diyoruz.
Tabii bu durum sadece bizimle de ilgili değil, hayatın aşırı hızlı aktığı bir kültür giderek daha da yaygınlaşıyor. Bu durum, durup düşünmemiz gereken yerde devam etmemize neden oluyor.
Bu yüzden de yeniden düşünmek sadece kişisel olarak değil aynı zamanda kültürel olarak benimsenmesi gereken bir değer. Aşırı özgüvenin ya da kendimize inanmanın doğru kararlar almamızın önüne geçmesine izin vermemeliyiz.
Adam Grant’in kendimizi gözden geçirmemize yardımcı olan konuşmasını buradan izleyebilirsiniz.
Kaynak: ted.com
