Geçtiğimiz sene 90’lı yılların tüm dünyadaki en popüler dizilerinden Friends dizisi ekibi yeniden bir araya gelerek yeni bir bölüm yayınladı ve tüm sevenlerinde büyük bir coşku yarattı.
Pek çoğumuz aradan ne kadar zaman geçerse geçsin izlediğimiz ve sevdiğimiz bir dizi ya da filmi tekrar tekrar izleriz. Bazen yeni bir dizi ya da filme başlamaktansa en sevdiklerimizi yeniden izlemeyi tercih ederiz. Aslında bu durum yalnızca dizi ya da filmler için geçerli değil, ne kadar süre geçerse geçsin aklımıza gelen ve tekrar dinlediğimiz şarkılar da var. Ya da Harry Potter serisini (epey de uzun olmasına rağmen) birkaç kere okuyanlarımız vardır. Peki neden? :)
Sevdiğimiz dizi/filmleri neden tekrar izleriz?
Psikiyatrist ve yazar Neel Burton’a göre sınırsız eğlence ve kültür materyaline erişebildiğimiz bir dünyada bir şeyleri yeniden izlemek veya yeniden okumak istememizin birçok nedeni var. Burton özellikle bize konfor ve perspektif sunmalarına dikkat çekiyor.
Neel Burton’a göre “nostalji” herkese iyi geliyor çünkü yalnız ya da üzgün hissettiğinizde, kendinizi iyi hissetmiş olduğunuz bir ana gitmenizi sağlıyor. Yaşamdaki gerçeklerden uzaklaşabilmek için bir fırsat sunuyor.
Benzer bir görüşü Psikolog Pamela Rutledge da ifade ediyor: Özellikle aşırı kaygılı veya hayatınızın kontrolden çıktığı dönemlerde insanlar, daha önce izlemekten keyif aldıkları bir film/diziyi izleyerek sakinleşiyor ve bir güvenlik ve konfor hissi yaşayabiliyor. Burton’a göre “Nostalji bizi ihtiyaç duyduğumuz bağlama, perspektife ve noktayayönlendirebilir, yaşamın göründüğü kadar banal olmadığını hatırlatabilir. Aynı zamanda bize anlamlı anlar ve deneyimler olduğunu ve olacağını da hatırlatır.”
Tekrarın gücü
Neel Burton’a göre bizi iyi hissettiğimiz anlara geri götürüyor olmasının yanı sıra bu his sırasında çok az çaba harcamamızın yeterli olması da ayrı bir etken. Zaten bildiğimiz bir içeriği tükettiğimiz için zihnimizin yorulması da gerekmiyor. Burada tekrar izlenen içeriğin iyi hissettirmesinin psikolojide bir karşılığı da var: “salt maruz kalma etkisi (mere exposure effect)”.
Buna göre, insanların sadece aşina oldukları, bildikleri için bir şeyleri sevmeye yatkınlığı var. Böylelikle aslında “tekrar” da herhangi bir şeyi sevmemizi ve nostaljinin gücünü artırıyor. Burton bu nostalji duygusu ve yeniden izleme ile ilgili olarak, geçmişi idealleştirmediğimiz veya tamamen geçmişte yaşamadığımız sürece kötü bir yan olmadığını ifade ediyor. Hatta bu durumun bazı bilimsel faydaları bile var: Araştırmalar nostaljinin, insanları gelecekte hakkında daha iyimser hissettirebileceğini, yalnızlık ve anksiyeteye karşı yardımcı olabileceğini gösteriyor.
Kaynak: huffpost.com , news24.com
