Geçtiğimiz senelerde popülerliği gittikçe artan glütensiz beslenme, yeme-içme kültürümüzde kendine çoktan bir yer edindi. Gittiğimiz restoran veya kafelerde glütensiz seçenekler görmek veya bir kişiden daha “glüteni bıraktığını” duymak artık alışıldık bir hal oldu. Ne var ki, glütenin veya glütensiz beslenmenin tam olarak ne olduğu bilgisi aynı derecede yaygın değil.
Glüten Nedir?
TDK’ya göre glüten (bazı kaynaklarda gluten olarak karşımıza çıkıyor, İngilizce ve Fransızca gibi bazı dillerde böyle yazılıyor) “Katı cisimlerin parçalarını birbirine yapıştıran bir tür madde” veya “Tahıl unlarından nişasta çıkarıldıktan sonra geri kalan albüminli madde” olarak tanımlanıyor. Aslında bir tür protein grubu olan glüten, buğday, çavdar, arpa gibi tahılların kimyasal yapısında bulunur.
Glüten Zararlı Mıdır?
Hem evet hem hayır. Durum şu ki, bazı kişiler çeşitli özel durumları sebebiyle glüten tükettiklerinde açıkça rahatsızlık yaşarlar. Bu durumlar başlıca çölyak hastalığı, çölyak olmayan glüten hassasiyeti türleri, buğday alerjisi ve irritabl bağırsak sendromudur. Günümüz tıbbı bu hastalıkları taşıyan kişilere glüten tüketmemelerini önermektedir.
Bu gibi özel durumları olmayan kişiler için ise glüten tüketmenin iyi olup olmadığı konusunda bilim dünyası net bir görüş birliği içinde değil. Bazı araştırmalar glüteni beslenme düzeninden çıkarmanın herkese iyi gelebileceğini söylerken, bazı bilim insanları ise sağlıklı kişilerin glüten tüketmesinde bir sakınca olmadığını savunuyor. Dolayısıyla şu an için ancak doktorunuza danışıp vücudunuzu dinleyerek kendiniz için karar vermenizi önerebiliyoruz.
Glüten Nelerde Bulunur?
Bunun tam bir listesini yapmak zor olsa da genellikle glüten içeren bazı yiyecek ve içecekleri şöyle sıralayabiliriz:
• Ekmek, simit, lavaş gibi unlu ve/veya hamur içeren gıdalar
• Makarna, bulgur ve kuskus
• Kek, pasta, kurabiye gibi unlu tatlılar
• Bira
• Patates kızartması, cips
• Soya sosu ve bilumum salata sosları
• Kahvaltılık mısır gevrekleri
• Bazı gıda katkı maddeleri
Bu liste size bir fikir verebilir, ama hem bu ürünlerin glütensiz versiyonları gittikçe yaygınlaşıyor hem de glütensiz diye düşündüğünüz birçok ürün çeşitli işlemler sonucunda glüten içerir hale gelmiş olabilir. Bu yüzden eğer glütensiz beslenmeyi tercih ediyorsanız veya sağlığınız için glütensiz beslenmeniz gerekiyorsa, tükettiğiniz yiyecek ve içecekleri mümkün olduğunca kendiniz kontrol etmenizde fayda var.
Son olarak ekleyelim: Beslenmenizi trend’lere göre değil, kendi sağlık durumunuz ve düşüncelerinize göre, vücudunuzu tanıyarak ve araştırmalarınızı yaparak şekillendirmeyi unutmayın!
Kaynak: Mayo Clinic, Healthline, Acıbadem, gidahareketi.org, Medical Park
